Het plan
Op dit moment wordt er hard gewerkt aan de realisatie van een bezoekersinformatiecentrum bij de Britse en Canadese erevelden in Bergen op Zoom, voor bezoekers vanuit de hele wereld.
Onze missie is om zoveel mogelijk mensen kennis te laten nemen met de gebeurtenissen op deze plek in de Tweede Wereldoorlog. Het bezoekersinformatiecentrum zal op een impactvolle manier de verhalen vertellen van de geschiedenis die zich afspeelde in West-Brabant ten tijden van de Tweede Wereldoorlog. Denk daarbij aan de Slag om de Schelde en de bevrijding van Zuid-West-Nederland. In het bezoekersinformatiecentrum zal er aandacht zijn voor de betekenis van de inzet van de soldaten in het verleden voor het heden en de toekomst: vrede en vrijheid zijn niet vanzelfsprekend.
Het bezoekersinformatiecentrum moet geen museum worden, maar een herdenkings- en ontmoetingsplek met ruimte voor beleving, inleving en educatie. Een plek die raakt en zorgt voor bewustwording. Ons streven? Zo’n 30.000 bezoekers per jaar verwelkomen in een bezoekerscentrum te midden van de Britse en Canadese begraafplaatsen in Bergen op Zoom. In het vergelijkbare bezoekersinformatiecentrum in Holten is het aantal van 30.000 bezoekers per jaar inmiddels realiteit.
Het ontwerp
Voor het bijzondere ontwerp van dit bezoekersinformatiecentrum heeft een strenge selectie plaatsgevonden tussen diverse architecten. Uiteindelijk is gekozen voor het ontwerp van het architectenbureau Grassodenridder Architecten. Dit ontwerp past goed in het landschap, een bosgebied, en zal indruk maken op de bezoeker. De artist impressions laten zien: een ingetogen gebouw dat door spiegelende wanden een wordt met het bos. Een groen dak versterkt dat nog eens.
Vrijheid
We beschouwen de vrijheid waarin we vandaag de dag leven als een grote troef, maar laten we niet vergeten dat deze vrijheid niet vanzelfsprekend is. Deze vrijheid is in het verleden hevig bevochten en er zijn veel slachtoffers gevallen in die strijd. Het is belangrijk dat zowel huidige als toekomstige generaties zich dit (blijven) realiseren. We hopen dat deze generaties die vrijheid zullen koesteren en zich blijven inzetten om deze uit te dragen. Met ons ontwerp voor een nieuw bezoekersinformatiecentrum willen we bijdragen aan de juiste waardering voor deze prestatie.
Ruimte voor educatie en reflectie
Wat is er gebeurd? Waarom waren er zoveel slachtoffers? Wie waren deze mensen die vielen voor onze vrijheid? Het ontwerp biedt flexibele ruimte om antwoorden op deze vragen te geven zonder de sereniteit van de plek in gevaar te brengen. Of het nu gaat om veteranen, familieleden of andere bezoekers, het bezoek zal bij iedereen een onvergetelijke indruk achterlaten. De elementen van het ontwerp vormen samen een ensemble; een samenhangend geheel van de ingang aan de Ruytershoveweg, via de “beukenkathedraal” en het “sleutelgat” tot aan het bezoekersinformatiecentrum.
Kathedraal
Het “schip”
In het “schip” van de kathedraal voegen we, zonder de beuken aan te tasten, lamellen van cortenstaal toe. Hierdoor ontstaat een heldere middengang die de bezoeker van de Ruytershoveweg naar het bezoekersinformatiecentrum leidt. De jaloezieën vertegenwoordigen chronologisch de Slag om de Schelde per plaats, datum en legereenheid (RAF, 3e Canadese infanteriedivisie, enz.). Deze is onderverdeeld in de slag links en rechts van de Schelde. De wandeling door het schip van de kathedraal biedt een geleidelijke en leerzame overgang tussen de ingang aan de Ruytershoveweg en het bezoekersinformatiecentrum.
Het bezoekersinformatiecentrum
De beoogde locatie voor het bezoekersinformatiecentrum is achter het ‘sleutelgat’ en de ‘kathedraal’. De locatie is direct zichtbaar via het toegangsportaal aan de Ruytershoveweg en ligt in het verlengde van de centrale as van het ‘schip’. Een rechthoekige vorm voor het bezoekersinformatiecentrum zou in strijd zijn met de bestaande structuur van de geboden context. Daarom hebben we besloten om de vorm van het bezoekersinformatiecentrum af te leiden van de cirkelvormige centrale ruimte. De cirkelvormige ruimte gevormd door de hoge beuken (ook wel het “sleutelgat” genoemd) heeft een cultuurhistorische waarde omdat van hieruit de slachtoffers naar hun laatste rustplaats werden gebracht. Door de ligging en de vorm van het bezoekersinformatiecentrum wordt deze bijzondere cirkelvormige ruimte benadrukt, alsof het gebouw het “omarmt”. Vanuit deze centrale ruimte betreedt de bezoeker het bezoekersinformatiecentrum. De ronde gevel laat ook toe om zichtlijnen te creëren vanuit het bezoekersinformatiecentrum naar de aangrenzende erevelden en het omringende groen. Op deze manier kan men ook vanuit de binnenkant van het bezoekersinformatiecentrum, op gepaste afstand, verbonden blijven met de laatste rustplaats van de slachtoffers.
De vorm
De gebogen gevel van het BIC vindt zijn oorsprong in de “omhelzing” van het “sleutelgat”. Deze gevel is gespiegeld over beide zichtlijnen. De drie gebogen gevels omsluiten samen één grote doorlopende ruimte die visueel doorloopt in de omgeving via de ‘open’ hoeken. Er ontstaat een ‘omgekeerde’ cirkel die, net als het ‘sleutelgat’, continuïteit bevordert. In het hart van de BIC bevindt zich een cirkelvormige ruimte waar rond een natuurlijke circulatie wordt gecreëerd. Deze circulatie verbindt drie gelijke, vrij indeelbare ruimtes met elk een eigen zicht op het bos en de aangrenzende erevelden. De drie equivalente ruimtes zouden bijvoorbeeld kunnen worden onderverdeeld in de thema’s: Faces to Graves, Battle of the Schelde, CWGC of Past, Present en Future. Alle nevenfuncties zoals toiletten, horeca, opslag, techniek etc. bevinden zich in de wanden van de kern. De kern zelf creëert een ruimte van reflectie, een ruimte van stilte. De ingang van het gebouw bevindt zich achter een indrukwekkende cortenstalen schijf en is dus aan het directe zicht onttrokken. Het robuuste ornament bevindt zich bij het “sleutelgat”, in het hart van de “kathedraal” en markeert de ingang.
